De oprichting van Koninklijke Nederlandse Hoogovens en Staalfabrieken in het jaar 1918, heeft de regio IJmond in al zijn geledingen drastisch veranderd. Dat geldt niet alleen het landschap, maar ook de bevolking, het wegennet en het verenigingsleven. De tentoonstelling ‘Buiten de poort’, vanaf 28 april in Museum Kennemerland, brengt deze effecten in beeld.
Tata Steel en de IJmond herdenken in 2018 dat precies honderd jaar geleden (in 1918) de Hoogovens zijn begonnen. Acht zusterorganisaties staan elk op eigen wijze stil bij dit jubileum, waarbij zij elk een ander aspect belichten. Museum Kennemerland richt zich op de invloed van het bedrijf op de omgeving, de effecten buiten de poort.
Gekozen is hierbij voor vier thema’s. In eerste instantie zijn dat de effecten op het landschap en op mens en samenleving. In september wordt de tentoonstelling deels ververst. Dan komen de effecten op het regionale ondernemerschap en de woningbouw aan bod. Een en ander levert een schok van herkenning.
De tentoonstelling bestaat vooral uit beeldmateriaal: foto’s, films, kaarten, fragmenten van interviews (rtv IJmond) tot en met tekeningen die kunstenaar Frans IJserinkhuijsen (1892-1959) ter plekke maakte. Luchtfoto’s van de Koninklijke Luchtmacht, uit de periode 1920-1940, geven een kijkje van boven. Een ware beleving zijn 3-D opnamen, getoond met ouderwetse viewmasters: een knap staaltje werk van René Kraakman en Arie van Dongen.
Er is ook gedacht aan kunst. Zo verkent de Beverwijkse fotograaf Michel Mulder in drie korte films op artistieke wijze de huidige grenzen van Tata Steel. Young Art-kunstenaar Bram Komen, ook uit Beverwijk, verbeeldt honderd jaar IJmonders: van tuinder tot procesoperator. Vier generaties komen tot leven met attributen uit hun eigen jaren.
De effecten van de staalindustrie op de omgeving waren en zijn groot. Te zien is hoe het ongerepte duingebied Breesaep in 1918 op de schop ging. Er verrezen stampende, vuurspuwende fabrieken met hoge schoorstenen. Havens werden gegraven, wegen aangelegd en woonwijken gebouwd. De groei verliep onstuimig, van ver over de grenzen stroomde personeel toe, armoede maakte plaats voor welvaart.
Een zaal is gewijd aan de maatschappelijke ‘boom’ die Hoogovens al in de prille jaren plantte. Een boom met 43 verschillende vruchten. Die vruchten zijn verenigingen en zeer uiteenlopende sociaal-culturele activiteiten. Heel bijzonder: ze waren lang niet altijd alleen bestemd voor het eigen personeel, vaak profiteerde de hele bevolking mee. Van het Kesslerhuis (vakantieoord) en Hoogovens Harmonie tot en met Bedrijfsapostolaat, Brandwondencentrum en Tata Chess Tournament.
De tentoonstelling ‘Buiten de poort’ is te zien vanaf zaterdag 28 april. Op gezette tijden zijn er lezingen of aanvullende activiteiten.
Museum Kennemerland Noorderwijkweg 2a, hoek Westerhoutplein Beverwijk
Openingstijden: woensdag-, zaterdag- en zondag van 14 tot 17 uur
Toegangsprijs € 5
www.museumkennemerland.nl