Beklemmend. Dat gevoel bekruipt de bezoeker van de nieuwe tentoonstelling ‘De razzia van Beverwijk en Velsen-Noord’ in Museum Kennemerland. De aanstaande meidagen, vol oorlogsherdenkingen, zijn bij uitstek geschikt om een kijkje te nemen op deze kleine oorlogstentoonstelling.
De originele kamptekeningen van een onbekende gevangene – ze zijn ondertekend met de aanduiding Voza – geven een indringend beeld van het concentratiekamp waar vele jongemannen uit Beverwijk en Velsen-Noord in de Tweede Wereldoorlog na de razzia zijn opgesloten. De onderwerpen van de potloodtekeningen zijn dwangarbeid, straffen en dromen over thuis.
Het verhaal van de razzia is vaak verteld. De Duitse bezetter sloot Beverwijk en Velsen-Noord op zondagochtend af en haalde 486 jongens en mannen (18 tot 25 jaar) uit hun huizen. Ze gingen dezelfde dag op transport naar kamp Amersfoort.
Een deel van de mannen kwam na enige tijd terug. De meeste gingen naar Duitsland om als dwangarbeider te werk te worden gesteld. Ver van huis en haard beleefden zij barre en angstige tijden.
De razzia, een Duitse reactie op een serie verzetsdaden in Beverwijk, is een van de meest ingrijpende gebeurtenissen tijdens de oorlog alhier. In totaal 65 mannen hebben het niet overleefd. Zij die na de capitulatie (in mei 1945) wel terugkeerden, zouden nog jaren last hebben van hun traumatische ervaringen.
De tentoonstelling die Museum Kennemerland samen met de stichting 16 april 1944 in het herdenkingsjaar heeft gemaakt, vertelt het verhaal in kort bestek. In woord en beeld. Met foto’s van toen en fragmenten uit de documentaire van Beverwijker Roy Dames van nu. Overlevenden vertellen hierin hun herinneringen.
Ook zijn er originele objecten. In de vitrines liggen een Ausweis, een oorlogszakboekje, een knijpkat tot en met bomscherven. Er is een houten koffer. In zulke koffers stuurden de families hun jongens kleding en levensmiddelen na: een actie die was bedacht door slager Van Leeuwen van de Breestraat.
Heel bijzonder zijn de spullen uit de concentratiekampen Spergau en Zöschen. Zoals de bullenpees van een kampbewaarder, ziekte- en stervensboeken en documenten. Van het kamp Spergau staat er een grote, gedetailleerde maquette.
Verder is er portrettengalerij van de 65 dodelijke slachtoffers. Wat blijkt? De portretten zijn nog lang niet compleet. Wie helpt het museum een stapje verder?
De tentoonstelling over de razzia blijft tot eind september. Bezoekers kunnen tevens de vaste collectie bekijken, waaronder de verzameling van het beroemde Velser aardewerk, de mooie Kinheim tapijten, allerlei bodemvondsten en meer.
Gedurende de loop van de tentoonstelling biedt het Museum Kennemerland de scholen en verzorgingshuizen in de regio een bezoek op afspraak aan.
De openingstijden van het museum zijn op woensdag, zaterdag en zondag van 14.00 tot 17.00 uur. De toegangsprijs is € 4.

Museum Kennemerland, Westerhoutplein 1 in Beverwijk