Voorpret Sail met verzamelaar Chris Duijker
Zeekaarten als Hollands glorie
Jan Butter

Beverwijk – Havengezichten, zeekaarten en scheepsprenten, Chris Duijker uit Beverwijk kan er geen genoeg van krijgen. Niet zo gek, want er zitten ware museumstukken tussen. Sterker, een deel van zijn verzameling hangt nu in het museum: Museum Kennemerland. Een kroon op het werk van Chris Duijker.

zeeprenten.jpg

Chris Duijker (77) verzamelt al vijftig jaar gravures op zeevaartgebied. Voor het eerst treedt hij met het resultaat van die verzamelwoede naar buiten. Zijn trofeeën zijn voor iedereen te bewonderen in de wisseltentoonstelling ‘Sail’ in het Beverwijkse museum. Aanleiding is het aanstaande Sail Amsterdam. De privé- collectie biedt voor- en napret bij dit nautische spektakelstuk.
De verzameling begon met een havengezicht van Rotterdam, vijftig jaar geleden. Een prentje. Er moet thuis iets aan de wand hangen, nietwaar? Waarom een havengezicht? ,,Nee, ik heb niet gevaren. Wel gesurft, maar daar houdt het mee op. Ik was schilder- behanger van beroep. Een fietstocht eindigde meestal in een haventje. Of bij de sluizen. Tja, waarom? De bedrijvigheid trekt, de sfeer. Mijn voorouders kwamen van Wieringen, ooit een eiland. Misschien komt het daarvan.’’
De originele gravures, prenten, etsen en wat dies meer zij, zijn vol details. Het zijn ware kunstwerken. Neem die zeekaarten. De schippers gebruikten zulke –op perkament uitgevoerde – kaarten op hun verre reizen. ,,Er was speciaal een tekenaar aan boord om onderweg notities te maken, zoals van de kustprofielen. De kaarten werden bij aankomst ingeleverd bij de kaartenmakers. Zij verwerkten de aantekeningen in nieuwe kaarten, die zodoende steeds beter werden.’’

Blaeu
Volgens Duijker stonden de Hollandse kaartenmakers in hoog aanzien. Dat was vanaf de zeventiende eeuw. Blaeu, Mercator en Waghenaer waren internationaal grote namen. Ze maakten niet alleen gebruikskaarten – de Beverwijker wijst hierbij op de wirwar van kompaslijnen –, ze maakten ook complete atlassen. Veelal voor de rijkelui. De kaarten in de atlassen werden ruimschoots versierd met stadswapens, mythologische figuren, schepen en dergelijke.
De zee- en landkaarten worden – net als zeilvaart zelf – beschouwd als staaltjes Hollands glorie. De atlassen waren beroemd. Veel kaarten zijn afkomstig uit zulke boeken. Ze zijn er ooit uit gesneden, bijvoorbeeld omdat de boeken beschadigd waren geraakt, aldus de verzamelaar, die vertelt dat hij zijn hobby heeft betaald met geld dat hij overhield aan bijklusjes. Nooit uit de huishoudpot. Zo voorkwam hij scheve gezichten thuis? ,,Nee hoor, mijn vrouw vindt het ook mooi.’’
Het verzamelen van kaarten en prenten is een kant van de hobby. Want er komt meer bij kijken. Op zolder restaureert Chris Duijker kaarten (vochtplekken) en werkt hij vervaagde inkleuringen bij. Hij is tevens volleerd lijstenmaker. In Museum Kennemerland krijgt hij volop complimenten. Hij glimt van oor tot oor. In het museum zijn die prenten en gravures nog mooier. ,,Alle belangstelling is erg leuk. Er is veel waardering. Ik ben er trots op.’’

Tentoonstelling Sail in Museum Kennemerland in Beverwijk, t/m 27 september. Te zien zaterdag en zondag, 14-17 uur.

zeeprenten.jpg